Πράσινο τείχος στην Σαχάρα ...

Κάτω από τον καυτό αφρικανικό ήλιο, δεκάδες άνδρες και γυναίκες, άλλοι γονατισμένοι στο χώμα και άλλοι κουβαλώντας ποτιστήρια από το γειτονικό πηγάδι, έχουν στρωθεί στη δουλειά. Στα χέρια τους κρατούν φυτά και σπόρους από το φυτώριο που έχει πρόσφατα κατασκευαστεί από την Υπηρεσία Δασών και Νερού της Σενεγάλης.
Το μικρό χωριό Ουιντού στην περιοχή Φέρλο της βόρειας Σενεγάλης έχει επιλεγεί από την κυβέρνηση να συμμετάσχει σε ένα από τα πιο φιλόδοξα περιβαλλοντικά προγράμματα στην ιστορία της αφρικανικής ηπείρου, το οποίο όταν ολοκληρωθεί θεωρείται ότι θα συμβάλει δραστικά στον περιορισμό των επιπτώσεων που επιφέρουν οι κλιματικές αλλαγές στην υποσαχάρια Αφρική.
Το Μεγάλο Πράσινο Τείχος (Great Green Wall) αποτελεί μια πρωτοβουλία, η πατρότητα της οποίας ανήκει στον πρώην πρόεδρο της Μπουρκίνα Φάσο Τόμας Σανκάρα και στην οποία σήμερα συμμετέχουν 11 αφρικανικές κυβερνήσεις, διεθνείς οργανισμοί και πολλές περιβαλλοντικές οργανώσεις. Στόχος, η κατασκευή ενός τεράστιου πράσινου τοίχου, κατά μήκος της αφρικανικής ηπείρου, από το Ντακάρ στο Τζιμπουτί, συνολικού μήκους 8.000 χιλιομέτρων και πλάτους 15 χιλιομέτρων, ο οποίος όταν ολοκληρωθεί θα ανακόψει την επέκταση της Σαχάρας προς νότον και θα περιορίσει τον κίνδυνο ερημοποίησης τεράστιων περιοχών των χωρών της υποσαχάριας Αφρικής, που τα τελευταία χρόνια αντιμετωπίζουν οξύτατο προβλημα ξηρασίας, εξαιτίας της αύξησης της θερμοκρασίας του πλανήτη.
Το πρόγραμμα, το οποίο πρωτοέλαβε σάρκα και οστά το 2005, όταν παρουσιάστηκε στην Ενωση Αφρικανικών Κρατών από τον πρώην πρόεδρο της Νιγηρίας Ολεσουγκούν Ομπασάνγιο, υποστηρίζεται σήμερα από τον ΟΗΕ και την Παγκόσμια Τράπεζα με κονδύλια που ξεπερνούν τα 100 εκατ. δολάρια, καθώς και αρκετούς άλλους οργανισμούς και μη κυβερνητικές οργανώσεις, που πιστεύουν ότι θα συμβάλει δραστικά στην αντιμετώπιση του κινδύνου της ερημοποίησης. Οπως τονίζει η αντιπρόεδρος της Παγκόσμιας Τράπεζας, υπεύθυνη για τα προγράμματα βιωσιμότητας, Ρέιτσελ Κάτι, πρόκειται για μια «έμπρακτη απόδειξη της σωστά οργανωμένης και βιώσιμης καλλιέργειας με στόχο την ενίσχυση της αντίστασης στις κλιματικές αλλαγές και των επιπτώσεών τους στην οικονομία και την καθημερινότητα εκατομμυρίων ανθρώπων στην Αφρική». Σύμφωνα με την ίδια, οι χώρες της υποσαχάριας Αφρικής κινδυνεύουν με μείωση της ανάπτυξής τους κατά 4 - 5% εξαιτίας της αύξησης κατά δύο βαθμών στη θερμοκρασία.
Ωστόσο, παρά τις καλές προθέσεις και τη θετική αντιμετώπιση του προγράμματος, ορισμένοι αναλυτές επισημαίνουν ότι πολλές από τις υποσχέσεις για τη στήριξή του έχουν μείνει στα χαρτιά, χωρίς ακόμη να έχουν υλοποιηθεί σημαντικές πρωτοβουλίες που είναι απαραίτητες για την ολοκλήρωσή του. Οπως υπογραμμίζει ο Τίμοθι Ουόκερ, αναλυτής του Ινστιτούτου Στρατηγικών Μελετών, «οι ιδέες και οι πρωτοβουλίες που έχουν μπει στο τραπέζι απαιτούν μεγαλύτερη προσοχή και χρηματοδότηση, καθώς τα οφέλη από την ολοκλήρωση του συγκεκριμένου προγράμματος είναι τεράστια. Θα πρέπει όλοι οι ενδιαφερόμενοι να λαμβάνουν υπόψη τους ότι αντίστοιχα προγράμματα δενδροφύτευσης με στόχο την αποτροπή της ερημοποίησης έχουν αποτύχει εξαιτίας του ελλιπούς σχεδιασμού και της έλλειψης χρηματοδότησης».
Κατά τον ίδιο, εκείνο που έχει ιδιαίτερη σημασία για την επιτυχία του φιλόδοξου προγράμματος είναι να διασφαλισθεί ότι κάποιοι δεν θα το δουν ως ευκαιρία για εύκολο και γρήγορο κέρδος.
Συμμετοχή ντόπιων
Επιπλέον, είναι ιδιαίτερα σημαντική η συμμετοχή των τοπικών κοινωνιών, τόσο στις αποφάσεις που αφορούν τις περιοχές από όπου θα διέρχεται αυτό το πράσινο τείχος όσο και στην ίδια την κατασκευή του. «Οποιαδήποτε αλλαγή στο τοπίο των περιοχών αυτών θα πρέπει να γίνει με την υποστήριξη των τοπικών κοινωνιών, που δεν θα πρέπει να τεθούν στο περιθώριο από τις αρχές», υπογραμμίζει ο Ουόκερ.
Το παράδειγμα της Σενεγάλης, πάντως, όπου οι τοπικές κοινωνίες συμμετέχουν τόσο σε επίπεδο αποφάσεων όσο και πρακτικά στην υλοποίηση των φυτεύσεων αποτελεί ενθαρρυντικό σημάδι. Η Σενεγάλη είναι η πρώτη χώρα που συμμετέχει στην κατασκευή του τείχους, το οποίο θα διατρέχει περίπου 500 χιλιόμετρα κατά μήκος της. Ο επικεφαλής του προγράμματος για τη Σενεγάλη Ματάρ Σισέ υποστηρίζει ότι η επιτυχία του Πράσινου Τείχους στηρίζεται στην προσπάθεια να πεισθούν οι τοπικοί πληθυσμοί ότι η κατασκευή του θα βοηθήσει στην ενίσχυση του βιοτικού τους επιπέδου. Η δημιουργία λαχανόκηπων, για παράδειγμα, γύρω από το πράσινο τείχος, κάτι που έχει αρχίσει ήδη να γίνεται, θα διασφαλίσει τους τοπικούς πληθυσμούς από τον φόβο ενός νέου λιμού εξαιτίας της ξηρασίας.
Παρά τις πρόσφατες ανακοινώσεις για τερματισμό του λιμού που κόστισε τη ζωή σε εκατομμύρια ανθρώπους στη διάρκεια του περασμένου χρόνου, οι ειδικοί θεωρούν ότι ο κίνδυνος μιας παρόμοιας τραγωδίας δεν έχει παρέλθει. Ομως, το φιλόδοξο πρόγραμμα της κατασκευής του Πράσινου Αφρικανικού Τείχους ίσως αυτή τη φορά καταφέρει να συμβάλει δραστικά στον περιορισμό των επιπτώσεων.
(από την Καθημερινή της Κύπρου)